O pasado día 9 de marzo, dende Rede CRÍA organizamos unha interesante charla impartida por dúas ópticas optometristas que nos falaron sobre a importancia da atención á visión dende a primeira infancia. Así para explicarnos un pouco máis, a nosa socia, a fisioterapeuta Yolanda García Pizarro, explícanos un pouco máis que debemos ter en conta.
“Dentro do desenvolvemento global do neno, sobre todo durante o seu primeiro ano de vida, existen moitas funcións que se teñen que adquirir e madurar. O desenvolvemento do neno é un proceso espontáneo, é dicir, aparece sen que teñamos que facer nada para que iso ocorra, está gravado na súa ontoxénese. Ontoxénese quere dicir que “nace de dentro”. De dentro nacen as respostas que o neno necesita para crecer e evolucionar, e o que ocorre moi a miúdo é que nós, desde fóra, interferimos ou non favorecemos que estes procesos da natureza se manifesten, integren, maduren… E a nivel de desenvolvemento dos sentidos, existe unha orde de maduración: primeiro o tacto, despois os sentidos internos (quizais os máis descoñecidos: propiocepción, vestibular, kinestésico), olfacto e gusto, o oído e a vista.
Deste último sentido é do que quería falarvos un pouco e a nivel moi sinxelo para que se comprenda a importancia da función visual no desenvolvemento do neno e a súa relación coas súas futuras aprendizaxes cognitivas. O desenvolvemento do sistema visual durante o primeiro ano está moi ligado ao desenvolvemento motor do neno, os movementos oculares vanse perfeccionando á vez que o neno consegue un control do movemento da cabeza.
É importante saber que nun primeiro momento mentres o bebé está en etapa de movemento homolateral e duolateral cada ollo recibe unha imaxe diferente que non se fusiona no cerebro; o proceso de fusión de imaxe prodúcese cando o neno a nivel motor comeza a súa etapa contralateral xa sexa co arrastre ou o gateo. Estes fitos motores provocan que os seus dous hemisferios cerebrais comecen a traballar en conxunto e que se produza o intercambio de información entre ambos hemisferios.
Canto máis tempo mantéñase o neno nesta etapa máis forte se fará o seu corpo calloso e por tanto máis rápida e eficaz será a transferencia de información entre ambos hemisferios cerebrais. É neste momento cando o cerebro tamén é capaz de comezar a fusionar as imaxes que chegan a través de cada ollo e así crear unha soa imaxe en tres dimensións, con profundidade, tal e como a coñecemos de adultos.
É a partir deste momento cando empeza o seu adestramento de enfoque e acomodación e empeza a recoñecer distancias e profundidades nunha habitación. Segundo se vai movendo polo chan o ollo traballa continuamente enfocando os obxectos próximos, e enfocando tamén os que están máis afastados, producindo isto un “adestramento” acomodativo impresdincible para o desenvolvemento visual.
Quería explicarvos isto, porque moitas veces é neste momento cando se poden empezar a crear as primeiras disfuncións a nivel visual, e para transmitir a importancia de potenciar ao máximo o movemento libre no chan dos nenos, xa que inflúe na maduración dos procesos funcionais do neno, incluída a visión.
Aclarado isto, paréceme interesante que se saiba que dentro do campo da optometría existe unha parte que valora a visión dunha forma funcional. Non só canto ve o ollo; que evidentemente é moi importante; se non COMO ve¡: son os movementos oculares, de fixación, sacádicos, de seguimento…, se está libre o movemento dos ollos respecto do da cabeza, se desenvolvemos a visión en 3D, como é o noso enfoque e agudeza visual, o campo visual…. E así unha lista de funcións que se analizan para comprobar que a nosa visión é adecuada para ter unha boa relación coa contorna e os estímulos que nos chegan.
Vou poñer un exemplo que nos aparece moitas veces na consulta; son nenos que chegan con dificultades académicas, moitas veces hai de base un problema de comprensión lectora importante. Faise valoración de función visual e obsérvase que o neno non ten disociado o movemento do ollo con respecto da cabeza;
son estes nenos que van movendo toda a cabeza para seguir a liña; imaxinádesvos ler un parágrafo así?; ás tres liñas estará mareado, e xa non recorda o principio… como vai desenvolver este neno unha boa comprensión lectora? Resultado: fracaso escolar, mal comportamento, frustración…
Polo tanto, recoméndovos facer unha revisión ó ano da función visual cun optometrista, que vos dará consellos sobre unha boa hixiene visual ( luz natural, tempo ó aire libre, uso de pantallas…) para un correcto desenvolvemento da visión dos vosos fillos.”
Dende Rede CRÍA queremos agradecer a Carmen Piedra e Marta Arribas, as profesionais opticas-optometristas de Óptica Miñoca que nos ofreceron a charla coa que as familias asistentes puideron aprender a importancia da visión xa dende antes que os nosos bebés aprendan a camiñar.
